Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması
Hukuka uygunluk nedenlerinde sınırın aşılmasında üç şekilde olabilir;
- Sınırın Kasten aşılması: Sınır kasten aşılmış ise suç oluşur. Örneğin saldırgan saldırıyı bitirmiş ve arkasını dönüp gider iken ona karşı öldürme fiili gerçekleştirilirse kasten öldürme suçu oluşur.
- Sınırın Taksirle Aşılması: Eğer sınır dikkatsizlik ve özensizlik sebebiyle aşılmış ise eylem taksirli olduğunda cezalandırılıyorsa taksirli halden ceza verilir. Örneğin, Kendisine saldıran saldırgan a karşı savunmada bulunurken onun aşarı şekilde yaralanmasına neden olan kimse sınırı taksirle aşmış ise taksirle yaralama suçundan sorumlu olur.
- Sınırın Korku Heyecan ve Panik İle sınırın aşılması: sadece meşru müdafaa halinde olayın olduğu sırada, heyecan ve panik ile sınırın aşılması durumunda failin sorumluluğu yoktur.Örneğin, gece vakti kendisine saldıran kişilere karşı güç kullanırken heyecan ve korku nedeniyle aşırı giiç kullanan kimse saldırganlar ölmüş olsa bile sorumlu olmaz.
Sınırın aşılması Madde 27- (1) Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde sınırın kast olmaksızın aşılması halinde, fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerek hükmolunur. (2) Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile ceza verilmez
VII.Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında kaçınılmaz hata
Fail hukuka uygunluk nedenlerinin koşulları gerçekleşmediği halde bu koşulların gerçekleştiğini düşünmüş olabilir. Fail eksik bilgi nedeniyle kendisini hukuka uygunluk nedeni içinde sanabilir. Örneğin bir kızın zorla arabaya bindirildiğini gören bir kişinin kızın yanındakilere yumruk atarak onu kurtarması ve bunun aslında bir film çekimi olması gibi.Bu halde fail haksız bir saldırının varlığı konusunda hataya düşmüştür.
13.Konu: Kusurluluk: Cezanın Yüklenebilirliği
I.Genel Olarak Kusursuz ceza olmak ilkesine göre cezaya hükmedilebilmesi için kusur olmalı, ceza failin kusuru ile orantılı olmalıdır.
II.Kusurluluğu etkileyen nedenler
1.Kusurluluğu kaldıran genel nedenler
a.Yaş küçüklüğü
0-12 yaş dönemi çocukları hakkında, ceza kovuşturması yapılamaz, ancak çocuklara özgü güvenlik tedbiri uygulanabilir.
Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup onbeş yaşını doldurmamış olan çocuklardan işledikleri fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamamış veya davranışlarını yönledirme yeteneği yeterince gelişmemiş olan çocukların da sorumluluğu yoktur.
b.Tam akıl hastalığı
Akıl hastalığı nedeniyle işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış kişiye ceza verilmez. Ancak bu kişiler hakkında koruma ve tedavi amaçlı güvenlik tedbirine karar verilir.
c.Sağır ve dilsizlik
Fiili işlediği sırada onbeşyaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında, fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocuklara ilişkin hükümler uygulanır.
d.İrade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisi
İrade dışı alınan alkol veya uyuşturucu maddenin etkisiyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez.
e.Geçici nedenler Geçici nedenler, alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma
Madde 34- (1) Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez.(2) İradi olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde suç işleyen kişi hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
- Örneğin ateşli hastalık, uyur gezerlik, zehirlenme hali gibi.
f.Hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi
g.Mücbir neden olan zorunluluk hali
h.Kaza ve tesadüf
En ileri bilim ve tecrübeye göre öngörülmesi mümkün olmayan ve neticenin meydana gelmesine etki eden bütün olaylar kaza ve tesadüf oluşturabilir.
ı.Cebir ve şiddet
Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve şiddet sonucu suç işleyen kimseye ceza verilmez. Cebir ve şiddet uygulayan kişi suçun faili olur.
i.Korkutma ve tehdit (manevi zorlama)
Cebir ve şiddet, korkutma ve tehdit Madde 28- (1) Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve şiddet veya muhakkak ve ağır bir korkutma veya tehdit sonucu suç işleyen kimseye ceza verilmez. Bu gibi hallerde cebir ve şiddet, korkutma ve tehdidi kullanan kişi suçun faili sayılır.
Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı muhakkak ve ağır bir korkutma veya tehdit sonucu suç işleyen kimseye ceza verilmez. Korkutma ve tehditi kullanan kişi suçun faili olur.
j.Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması
Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile ceza verilmez.
